Türkiye, çevre denizlerindeki hak ve menfaatlerini korumak ve denizlerden azami fayda sağlamak için yıllardır sürdürdüğü Deniz Mekansal Planlama (DMP) çalışmalarında son aşamaya geldi. Ankara Üniversitesi Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi (DEHUKAM), www.dmpturkiye.dehukam.org adresinde yayınladığı harita ile Türkiye'nin DMP kapsamındaki planlamalarını kamuoyu ile paylaştı. Bu harita, karasularımızın ötesine uzanan ekonomik, bilimsel ve askeri faaliyet alanlarını gösteriyor. Çalışmalar, Avrupa Birliği (AB) müktesebatı ile uyumlu bir şekilde yürütülüyor. Proje, Mavi Vatan stratejisini güçlendirmeyi ve deniz kaynaklarının sürdürülebilir yönetimini hedefliyor.

Mavi Vatan İçin Master Plan

Devlet kurumları arasındaki koordinasyonu iyileştirmek amacıyla Cumhurbaşkanlığı himayesinde ve Dışişleri Bakanlığı eşgüdümünde bir "Kurumlararası Koordinasyon Kurulu" kurulacak. Bu kurul, denizlerin hangi amaçla ve nasıl kullanılacağını belirleyen DMP'nin etkin yönetimine katkıda bulunacak. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) de Türkiye ile benzer çalışmalar yürütüyor ve kendi DMP ilanını hedefliyor. DMP'nin, Mavi Vatan kavramının toplum tarafından daha iyi anlaşılmasını ve Türkiye'nin deniz faaliyetlerinin daha organize bir şekilde yürütülmesini sağlayacağı öngörülüyor. Bu kapsamlı planlama, denizlerin sürdürülebilir kullanımını ve kaynakların en verimli şekilde yönetilmesini amaçlıyor.

Sürdürülebilir Deniz Yönetimi

DMP, balıkçılık, enerji üretimi, ulaşım, turizm, doğal koruma ve bilimsel araştırma gibi farklı kullanım alanlarını entegre bir şekilde değerlendirerek deniz alanlarının en verimli ve sürdürülebilir kullanımını hedefliyor. Sadece doğal zenginlik değil, ekonomik kalkınma, gıda güvenliği ve ekosistem sağlığı için de hayati önem taşıyan denizlerin etkin yönetimi için geliştirilmiş, bilimsel ve katılımcı bir planlama sürecidir. DMP, deniz alanlarının korunmasını ve ekonomik potansiyellerinin değerlendirilmesini sağlayarak mavi ekonominin güçlendirilmesine ve iklim değişikliğiyle mücadeleye katkı sunuyor. Türkiye, henüz resmi olarak DMP'sini kabul etmemiş olsa da, bu alanda önemli ilerlemeler kaydedildi. Çok sayıda kamu kurumu, üniversite, sivil toplum örgütü ve özel sektör temsilcisi bu çalışmalara katkıda bulunuyor.

DEHUKAM'dan DMP Haritası ve Gelecek Planları

DEHUKAM öncülüğünde kurulan Türkiye DMP Platformu, bu alanda yürütülen çalışmaları sistematik bir şekilde sunmayı amaçlıyor. Platformda, yürütülen projeler, yetkili kurumlar, mevcut mevzuat ve DMP'nin temel unsurlarına dair bilgiler yer alıyor. DEHUKAM tarafından yayınlanan harita, kamu kaynaklarına dayalı olarak hazırlanmış olup, Türkiye'nin resmi görüşünü yansıtmıyor. Bu harita, deniz alanlarındaki faaliyetleri, potansiyel kullanım alanlarını ve planlama ihtiyaçlarını görsel olarak sunuyor. DEHUKAM Müdürü Dr. Mustafa Başkara, dünyada deniz kaynaklarına olan talebin arttığını ve Türkiye'nin DMP çalışmalarını kendi egemenliği çerçevesinde yürüttüğünü belirtti. Haritanın "yaşayan" bir harita olacağı ve ilgili yetki alanlarının ve ihtiyaçların belirlenmesiyle paralel olarak güncelleneceği vurgulandı. Balıkçılık, enerji ve taşımacılık gibi sektörlerin ihtiyaçları DMP haritası aracılığıyla karşılanacak ve mavi ekonomiye entegre edilecek. DEHUKAM, KKTC ile iş birliği içinde çalışıyor ve gelecekte sınırlar ötesinde de çalışmalarını sürdürmeyi hedefliyor. Harita, Akdeniz'de BM'ye sunulan koordinatları, Ege Denizi'nde ise ana karalar arası ortay hattı esas alıyor.